UZAYDA KAFA KARIŞTIRAN KEŞİF

Astronomlar tarafından keşfedilen kuvvetli bir manyetik alana sahip nötron yıldız, yıldız evrimi ve kara deliklerin oluşumuna dair teorileri sarstı. Megnetar (ışıma enerjisini sahip olduğu muazzam manyetik alanından sağlayan bir çeşit nötron yıldızı), Westerlund 1 olarak bilinen ve Ara takımyıldızına 16 bin ışık yılı uzaklıkta bulunan yıldız kümesinin içinde bulunuyor. Westerlund 1, 1961'de İsveçli bir astronom tarafından keşfedilmişti. Samanyolu'ndaki süper yıldız kümelerinin en büyüklerinden biri olan Westerlund 1, bazıları Güneş'in neredeyse bir milyon katı daha fazla parlayan yüzlerce dev yıldızları barındırıyor. Yıldız kümesi ayrıca kainat standartlarına göre çok genç. Yıldızların tamamı, üç buçuk ila 5 milyon yıl önce gerçekleşen tek bir olaydan doğmuş. Westerlund 1 içinde galaksinin birkaç magnetarından biri bulunuyor. Bu bir süpernovanın patlamasıyla oluşmuş özel bir tür nötron yıldız ve Dünya'nınkinden milyar kat daha güçlü bir manyetik alana sahip. Araştırmaya göre sonunda magnetar haline gelen Westerlund yıldızı, Güneş'in kütlesinin en az 40 katı olmalı. Eğer öyleyse, birtakım sorular ortaya çıkıyor. Genel varsayıma göre, 10 ve 25 güneş kütlesi arasındaki yıldızlar nötron yıldızlar oluşturuyor. Ama 25 güneş kütlesinin üzerinde olanlar kara delik oluşturuyor. Yani genel kanı şöyleydi: Ölen bir yıldız, eğer güneşin üç mislinden daha ağırsa, nötron yıldızı seviyesinde kalamaz, çekirdeğindeki tepkime ve yoğunluk artması devam eder ve "kara delik" haline gelir. Bu örnekte ise magnetar'ın annesi kara delik haline gelmiş olması, çünkü çok büyük. Ancak araştırmacılara göre bir diğer alternatif, yıldızın daha az kütleli olacak şekilde inceldiği ve böylece nötron yıldızı olabildiği yönünde. Bu nasıl oldu? Araştırmaya göre, cevap ikili bir sistemde yatıyor olabilir: Magnetar haline gelen yıldız bir arkadaş yıldızla doğmuş olabilir. Yıldızlar gelişirken birbirlerini etkilemeye başladı ve eşlik eden yıldız kötü bir ikiz gibi diğer yıldızın kütlesinden çalmaya başladı. Sonunda esas yıldız patlayarak süpernova haline geldi. Aralarındaki bağ patlamayla koptu ve her iki yıldız da yıldız kümesinden atıldı. Teoriye göre, geriye magnetar olan parlak kalıntılar bıraktılar. Şili'deki gözlemevindeki çok büyük teleskopu kullanan araştırmacı ekibin başındaki Simon Clark, "Eğer gerçekleşen olay buysa ikili sistemler yıldız evriminde kilit bir rol oynuyor olabilir" diyor. İkili sistem, ağır yıldızların ilk kütlelerinin yüzde 95'ini aldıkları için bu yıldızlar için 'kozmik bir diyet planı' olabilir.